ORC - porównywanie świadectw,
czyli „dlaczego mój jacht ma gorsze świadectwo?”
13.06.2019

Będąc mierniczym ORC, od samego początku spotykam się z pytaniem: dlaczego świadectwo mojego jachtu jest gorsze od innych świadectw jachtów tego samego typu?
Odpowiedź jest prosta: bo widocznie czymś się różni. Albo tylko świadectwo, albo, zazwyczaj, jacht. Czyli jego parametry.
Oczywiście taka dociekliwość armatora jest bardzo pożyteczna. Raz - świadczy o zainteresowaniu, dwa - pozwala wyłapać błędy.
Ale powiedzmy, że się uparliśmy. Wtedy trzeba wziąć świadectwa obu jachtów i zacząć porównywać.
Jeżeli wartości GPH dwóch jachtów się różnią, to zawsze wynika to z czegoś. Czysta matematyka.

Ważne żeby zdawać sobie sprawę, że jakieś inne świadectwo, z innego kraju, tym bardziej z innego roku, nie jest żadnym autorytetem. Zwłaszcza świadectwo Club.
W opisie będę korzystał ze świadectwa swojego jachtu, czyli świadectwa International.
Zaczynamy od podstaw, czyli ramek opisanych jako general i hull.


Rok wystawienia certyfikatu jest ważny, bo z tych samych danych, w różnych latach, otrzymuje się różne (w sensie GPH) świadectwa.
Każde świadectwo oparte jest na pliku kadłuba (offset file). Trzeba sprawdzić nazwę pliku oraz z kiedy plik jest. Starsze pliki mogą być słabej jakości, mogą nie uwzględniać zmian balastu czy płetw/skegów, mogą być mocno uproszczone (czyli ze zbyt małą liczbą wręgów i punktów na wręgach).
Plik kadłuba Czarodziejki jest indywidualny, powstał przez skanowanie kadłuba. Jesienią zeszłego roku został uzupełniony o dokładne pomiary płetwy balastowej. Dlatego ma w nazwie rok 2019 i datę.
Z plikiem kadłuba wiąże się wyliczona masa jachtu. Displacement jest ważnym parametrem, jednym z kluczowych.
Różnice mogą być w przypisaniu do dywizji (IMS Reg. Division) oraz w bonusie za Forward Accomodation. Te dwa parametry często są do weryfikacji, bo przydzielane były albo kiedyś wg innych przepisów, albo niesłusznie. Kolejnym parametrem jest rodzaj kadłuba (Hull Construction) - zdarzają się błędy, gdy np. przypisany jest Solid zamiast Cored.


Duży wpływ na wartość GPH ma maksymalna waga załogi. Może być albo domyślna, albo deklarowana. W przypadku Czarodziejki waga maksymalna jest obniżona, bo pływamy tylko w trzy osoby. Warto zerknąć na pozycję „non manual pwr” - na dużych jachtach, które mają np. elektryczne kabestany, ma to znaczenie.

Tabelka „Sails Limitation” mówi nam od razu, czy jacht używa żagli dodatkowych, czy nie (wtedy Spinnakers = 0) oraz czy ma bonifikatę za roler sztaksli i związane z tym ograniczenie liczby sztaksli do jednego (poza żaglami na ciężką pogodę). Czasami w tej tabelce widać wpis „Dacron sails”, który oznacza,że na pokładzie nie ma żagli (poza dodatkowymi) z materiału innego niż dakron - jest za to bonifikata.
CDL jest parametrem wyliczonym, ważnym, i wynika np. z rodzaju kadłuba. Duże różnice w tym miejscu mogą wynikać z błędów w świadectwie. Zawsze pytanie powstaje - w którym świadectwie?



Przejście na drugą stronę świadectwa może trochę zniechęcić. Mnóstwo symboli z liczbami. Ale są tam ważne rzeczy.
Tabelka „Inclining test...” mówi nam o pomiarach na wodzie. Pomiarach wolnych burt oraz o pomiarach stateczności. Zerkamy na datę  pomiaru. Jeżeli jest starsza niż 10 lat, to powinna w nas wywołać chwilę zadumy. Oczywiście jest możliwe, że przez te lata na jachcie nic, w sensie konstrukcyjnym, się nie zmieniło. Poza np. wymianą silnika na lżejszy lub akumulatorów...
Interesuje nasz wartość RM measured - to zmierzony moment prostujący. Z tego wynika także kąt stateczności granicznej i indeks stateczności. Jeżeli jacht ma świadectwo Club, to mógł nie przejść pomiarów stateczności. Wtedy program przyjmuje jakąś wartość domyślną. Często, niestety, na korzyść jachtu. Tak czy inaczej, duże różnice w RM mówią nam o tym, że stateczność jachtów nie jest taka sama. A to się przekłada na GPH, a zwłaszcza na CDL.
Tabelka Rig zawiera najwięcej danych. No cóż, takielunek ma wiele parametrów. Warto zwrócić uwagę, czy w górnej części wszystkie rubryki mają przypisaną wartość (np. Inner Stay). Jeżeli brak danych, to program, konsekwentnie, przypisuje wartość najmniej dla jachtu korzystną.
Dolna część jest już mocno związana z żaglami. Wymiary P oraz E decydują o powierzchni końcowej grota. IG, ISP to wysokości podnoszenia sztaksli i spinakerów. Pół metra naprawdę robi różnicę. Tak samo jak wymiary profilu masztu, ewentualne taperowanie. SPL i TPS są także ważne, od nich zależy efektywność żeglowania na kursach pełnych. SPL, czyli wymiar spinakerbomu, jest ważny także jako wytyk dla sztaksli. Jeżeli SPL nie ma wartości, to nie wolno używać wytyków do sztaksli.
MWT to waga masztu. Brak tej wartości jest niekorzystny i ma wpływ na świadectwo. Jeżeli oba jachty mają wartość MWT to warto sprawdzić na ile się one różnią.
Kolejną tabelką, i to mocno niedocenianą, jest PROPELLER. Różnice między śrubą składaną a stałą są olbrzymie. O całkowitym oporze pędnika mówi nam wartość PIPA. Im wyższa, tym większy opór i tym większy GPH. Wartości PIPA w setnych częściach, czyli na drugim miejscu po przecinku, są podejrzane. Może to być błąd (częsty w wymiarach elementów pędnika) lub stała, duża śruba.
Właściwie to PIPA > 0,0050 już powinna wywołać dzwonek alarmowy w głowie. Zwłaszcza ze składaną śrubą.


Parametry takielunku i żagli najlepiej widać na rysunku. Np. sztag wewnętrzny, długość SPL czy napinacz achtersztagu. Oraz maksymalne żagle.
Żagle to silnik jachtu, jego napęd i parametry żagli są ważne. Głównie powierzchnie, ale także materiał, wysokości podnoszenia, listwy w sztakslach i rolery. Także to, czy są żagle latające w sztakslach.



Inwentarz żagli. Tylko największe żagle danej grupy mają wpływ na świadectwo.
Doszliśmy do końca. Po wyłapaniu różnic możemy jeszcze raz przemyśleć swoje wątpliwości co do wartości GPH w świadectwie.